fbpx

Bo nie jest światło,
by pod korcem stało

Prezentujemy kilka wierszy tegorocznego laureata Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta, Yang Liana

Za ich przekład odpowiada Joanna Krenz. Jak piszą krytycy, poezja Yang Liana łączy zachodnią, modernistyczną wrażliwość z niemal szamańską, chińską tradycją, stając się pomostem między kulturą Zachodu i Wschodu.

Bezosobowy śnieg
无人称的雪

1.

Śnieg suchy pośpieszny naśladujący ludzkie uniesienie
zwierzęcy zmierzch i świt
śnieg na drobnych łapkach pnie się po gałęziach drzewa

delikatny szkielecik
szklany szkielecik hartowany w potężnym ogniu

śnieg zawsze dotkliwie brzęczy w uszach
długo po tym jak ustanie

co może zmarły pamiętać ze śmierci
sekretnie rozsypane srebro wewnątrz ciała
tysiąc ciężarnych kobiet rodzących w niebiosach
zziębnięte sieroty powite bez zezwolenia
bladoczerwona drabina ciała   wiedzie na maleńkie poddasze
na stryszek białej nocy gdzie przechowuje się zwłoki

nie istniejesz to dlatego twoje dni przez cały rok toną w śniegu

2.

Na ośnieżonej ziemi od horyzontu do horyzontu ślepcy   nie widzą
wiersza który umarł w hotelu
ani doliny w której rozmnaża się złowieszcze światło

wszyscy oni pod jednym urwiskiem pozbawiani są cieni
zmieniają się w zabiedzoną igłę słonecznego zegara w ogrodzie
śmiechem obmywają stopy

używają zdobnych naczyń misternie skleconych przez martwego ptaka
na pikniku łapczywie chłepcą czerwoną wodę źródlaną
ze strumyka wydzielin z ciał ślepców w południe

nie widzą turysty z wiersza
leżącego nago na hotelowym łóżku
nie trzeba się wcale zapaść   by wniknąć w głąb śnieżnej lawiny

3.

Gliniana lampka to twój podarunek dla mroku
przy dźwięku ocierających się o siebie kropel deszczu
rodzi się śnieg w twoim imieniu
śnieg znaczący twoje ciało tatuażem
ból uwalnia więzione od lat w kamieniu ptaki
jeden ptak to jedno słowo   ale ty nie masz słów

śnieżyca   to wiszący cmentarz na dachach miasta
nawet anioły w gniazdach liżą rany
jak złote bestie przycupnęły w dawnych dniach
człowiek co wyszedł na jaw z wody w wodzie musi zniknąć
śnieżyca jest muzyką przebrzmiewającą przez śmierć
po codziennej śmierci imienia
odsłaniasz ciało którego człowiek nie może dotknąć
i każesz się dotykać niebu
od śniegu do krwi   muskając każdy z ognistych języków
aż do chwili gdy ciemność zwraca nie wiadomo czyj czas

4.

Noc jak myśl szaleńca   dobija się
do naszych czaszek   zmusza do konfrontacji
z niebezpiecznym śniegiem nadchodzącym z nieistniejącej dali
jest jak koń cwałem pokonujący górę przy świetle dwóch gwiazd
przywiązany postronkiem do pala wbitego w letni wieczór
słychać duchy polewające wodą księżyc by go obmyć
słychać kłamstwa grobów wychwalających ludzki kunszt

wszyscy jesteśmy śniegiem osuwającym się z gór
z urodzenia bezosobowi bez liczby i rodzaju beztrosko szastamy śmiercią
kiedy noc na łożu choroby roztrwania nadzieje
w wiosce szaleńców rozlega się lutnia
płoną nieśmiertelne świece dzwony ronią łzy
garbaty step o białych kościach zrzuca dzienne szaty
a my zamarzamy na kamień

5.

W tę dolinę nie wolno się zapuszczać
podobnie jak do twojego wnętrza   na ten strych białej nocy

kiedy śnieg cię zaprasza rośliny milczą
horyzont jest jak wino wylewane za kołnierz ciemności
by zapłonąć w innym miejscu

kiedy śnieg cię odtrąca tracisz kolor
jastrząb który przysiadł w twojej ranie zaczyna cichutko kwilić światłem
powoli pożera cię skała
a twoja płeć rozbłyska niespotykanym wcześniej blaskiem

stajesz się jedyną niemożliwością
śnieg całego życia opadł

na strychu białej nocy zaciskają się szczypce
w efemerycznych snach ptaków niebo raduje się beznamiętnie
słodkie gruszki na piersiach dziewcząt staczają się
w porę deszczową   odgłos deszczu ściga cię po szlakach twych wnętrzności
nagi człowiek jest płatkiem śniegu niczym więcej

biel w dolinie razi w oczy
idziesz już od tysiąca lat i nadal nie udało ci się przemierzyć tego pokoju w którym cię nie ma

6.

Ludzie żyjący w czasie wiedzą że czas nie jest czasem
kamień sam w sobie jest wierszem
cień przerzeźbia się w ławeczkę na brzegu rzeki
co roku w czerwcu trawy recytują tu
śnieg   srebrną księgę umarłych
podczas gdy ostry pędzel z włosia i kolczastego drutu niestrudzenie kreśli pejzaże

Ubłocone buty do trumny
papierowe kajdanki napawają skazańca trwogą
te słowa   stają się błędami w momencie ich spisywania
znaki wyryte na urwiskach   zjeżdżają wykolejonym wyciągiem
dzień po dniu obracają się w proch

w wyobrażeniach realniejszych niż śmierć
śnieg jest spacerem   jednym jedynym nie do powtórzenia
czerwiec gnije chóralnie   dzwonią dzwonki na ciałach umarłych
wszyscy ludzie podzwaniają dzwonkami wypełniającej się w tym momencie samotności
umierają realniej niż wyobrażenia
śnieg nazbyt się już oddalił   niechybnie grzebie wszystko

Przy grobie Tranströmera
在特朗斯特罗默墓前

Zamarznięte północne morze przysiadło się do mnie na kamiennej ławeczce
Oko w oko z grobem   pozostawiając po sobie chłodny bursztyn
Śnieżyca podąża za trzaskiem lodu przeorywanego
Przez dziób łodzi   słyszę leworęczną melodię
Rozbrzmiewającą coraz wolniej i wolniej   z mozołem składany podpis niczym linia brzegowa
Zawisa w powietrzu   świeczki i białe róże jakby dopiero co
Wynurzyły się z odmętów morza   epitafium przerywa ciszę pytaniem
Tomasie   dokąd nas zaprowadzi ta poetycka pedanteria?
Marszczysz brwi i patrzysz na mnie
Jakby przez moje oczy przebiegał horyzont wody   ostatecznie
Ktoś musiał zostać   by nocą dalej przemierzać twoje zwielokrotnione morza
Tomasie   marcowa gleba jest miękka   tablica nagrobna
nieruchoma jak żagiel w bezwietrzny dzień   dokąd nas zaprowadzi
milczenie wyspy Runmarö? Monika odczytała
parę kryształowych spojrzeń w cofającej się fali
przed kamienną ławeczką   kamienne molo nadaje semaforem
żale Schuberta odfiltrowują nieczystości całego stulecia
zlewając się z żalem mgły   żalem estuarium   śnieżna biel
rozciąga się na przeciwległy brzeg   poruszenie wody   wiemy że pod warstwą lodu
ty też się poruszyłeś   nowa opowieść dociąża balast łodzi

Zuryski łabędź
一只苏黎世的天鹅

Według niego   szczęście przybiera formę elegii
Lgnie do nieznanego sobie piękna
Roztańczona woda   która spała udawanym snem przez siedem wieków
Rzuca przelotne spojrzenie człowiekowi na kamiennym mostku
Według niej   to czego nie da się odzyskać trzeba przeżuć kęs po kęsie
Pod pachami znów piętrzy się śnieg
Pomarańczowy dziobek wychyla się raz po raz w stronę znanego zdawałoby się brzegu
Żarliwość ciała   żarliwość porzucania
Drżące pióro   choćby nie wiem pod iloma śmierciami się podpisało
Pozostanie pojedyncze   powiedział on stojąc na powierzchni wody
Ona   dostrzegłszy w chłodnym lustrze odbicie jednego jedynego łabędzia
Trzepocącego podwojonymi skrzydłami   powiedziała   słońce już się trawi
Piękno palców tkwi w zaciskaniu się wokół zagubienia
I przeciekaniu błękitu z ludzkiego wnętrza   na tle którego tym bardziej oślepia srebrny łańcuch
Uformowany we własny splamiony krwią ornament
Potwierdzający dzikość ptaka   elegijny spokój

Teatr cieni
影戏

Ból podobnie jak piękno   jest celem sam dla siebie
Ściana to scena po której przechadza się kot
A taniec   rozwrzeszczana feeria kolorów
Ręka zza kulis strąca zachodzące słońce   między cieniami
Zakochane narządy   zaciskają się wokół pisku nietoperzy
Rozstanie   zmierzch baraszkuje na poduszce dłoni
W kocim oku momenty przeskakują raz za razem
Ojczyznę   wycięto
Pozostał po niej tatuaż rany
Postać bez końca oskórowywana staje się dramatem
Światło lampy oskórowujące wieczorną zorzę   wyłapuje obróconą bokiem rzeczywistość
Cienie niechlujnie narzucają na siebie ludzkie charaktery
Codziennie zaszywa się tu dziury po wybuchach śmiechu   pod kocimi pazurami
Zachody słońca liżą swoje rany
Trzymając się pod ramię wchodzą w czerń aplauzu   i zasypiają przytulone do podarków

Anty-requiem
反安魂曲


– dla mojego młodszego brata Yang Yue, który zmarł 14 grudnia 20221

Zaświaty są nieskończenie przepastne ale czy dusze mogą odnaleźć tu odpocznienie?
Żadne narzędzie nie wypowie tego chłodu   wydrążony dzień pustką zieje2
Bracie   wtopiłeś się w bezbrzeżny tłum
Kolejny samochód pędzi z przeraźliwym wrzaskiem   to przyspieszenie
W ślepej uliczce SOR-u   niechybnie się wykolei
Obnaża niezliczone końce   oczy w których zgasł ruch
Bracie   gdzie utknęły najmniejsze z słów wypowiedzianych przedśmiertnie?

Z ostatnim tchnieniem wyrzucona   sucha flegma
Ile żyć zaczopowała?   Płachta prześcieradła się rozścieła
Jak morskie dno   obrysowując kontur ciała
To wymizerowanie   rok 1960 agonalnym jękiem rozdziera
Ta głucha cisza   przez niedomknięty rok 2022 przecieka
Twoja cienka lina z obu końców zerwana
Kropla wody   nie z morza   całą słoność morza w bezradnym uścisku zawiera

Bracie   śmierć nie boli   to klęska rodzi cierpienie
Cała połać nagle wymazana   przepastną pustką z niej wieje
przesiąknięta zapachem leków na który przyszłość nie znajdzie remedium
Wasze zatrute losy   zwane pieszczotliwie tragicznym wydarzeniem
Oślepiona zima   na postronku trzymanym w nie wiedzieć czyjej ręce
Nie wiedzieć przez kogo okładana batem   utknęła w niemożliwym odrodzeniu
Diabeł i Yama3 w ludzkich ciałach zstępują na ziemię

By pozamykać ulice w całym mieście
Odciąć ścieżki życia   ścieżki śmierci   zatamować każdą kropelkę
Upływającej krwi   między piekłem a piekłem   czerń i biel są tym samym
Hańba słów w oczach matki opada śniegiem
Noce Wuhanu   Jiabingou4   Syberii
Biel i czerń to jedno   bracie   choroba podstawowa zwie się naszymi czasami
Na moście między światami5 przypięte kłódki nadciągających tragedii

Zerowy sens   połyka kolejne zerowe losy
Zero   obraca w palcach głosy sprzeciwu   a serca mrozi
Twój horyzont to płaska linia na elektrokardiogramie
Godzina zero   obraca w proch dzień i noc   przeszłości i teraźniejszości
Minęła pierwsza siódemka   pancerne bramy kolejnych tygodni6
Czekają na ciebie   spojrzenie wstecz przeszywająco pustymi oczami
Bez echa opadająca pieczęć historii

Bracie   przeklęta jutrzenka towarzyszy twojej samotności
Twoje drwa   twoje drwa   ich stos aż do nieba się wznosi
Widzę ogień płonącej duszy   i popiół który ucieka
Przesiąknięty goryczą   z pułapki żałości
Urna nie zasypia   nie ma dla niej ostoi
Requiem opiewa jedynie hałdy odłamków nie do ugładzenia
Ostatnie pożegnanie   ostateczne jak gruda melancholii

Płatek po płatku   oskubano usychający kwiat
Zimne żelazne łóżko plądruje świat
Twoja śmierć odsłania horyzonty kolejnych śmierci
Ojczysty język bólu   przygarnia duchy pod swój dach
Wrzask zapomnienia wymiata przyszłość niczym wiatr
Bracie   ta sterta śmieci nie spocznie   nie wolno spocząć tej stercie śmieci
Za żelaznymi drzwiami pienią się grzbiety rozsierdzonych fal

Pisane 24 grudnia 2022 w dzień kremacji brata

_
Przypisy:

1. Wiersz napisany jest w formie tradycyjnego chińskiego requiem składającego się z siedmiu strof po siedem wersów w każdej, rymowanych według wzorca AABAABA [przyp. autora]. W oryginale autor nie trzyma się jednak ściśle tej konwencji, stąd i w przekładzie część rymów zastąpiona została odleglejszymi asonansami [przyp. tłum.]
2. Nawiązanie do wiersza W.H. Audena „Pamięci W.B. Yeatsa”:
„[…] Każde z urządzeń, służących nam do pomiarów,
Stwierdza: dzień jego zgonu był mrocznym i mroźnym dniem” (przeł. Stanisław Barańczak) [przyp. autora].
3. W tradycji chińskiej władca świata zmarłych.
4. Obóz pracy w prowincji Gansu w Chinach, w którym w latach 1957-61 przetrzymywano więźniów politycznych skazanych na „reedukację przez pracę”; większość z 3000 skazanych zmarła z głodu.
5. Chodzi o most, przez który przejść muszą zmarłe dusze, by odrodzić się w kolejnym wcieleniu [przyp. tłum.]
6. Nawiązanie do chińskich wierzeń i zwyczajów żałobnych. W tradycji buddyjskiej panuje przekonanie, że dusza wraca na ziemię w kolejnym wcieleniu w przeciągu 49 dni od śmierci. Okres ten podzielony jest na siedem tygodni, z których każdy kończy się dniem modlitw za duszę zmarłego [przyp. tłum.].

Yang Lian, chiński poeta urodzony w 1955 roku, mieszka w Berlinie. Należy do najważniejszych reprezentantów tzw. Mglistych Poetów, twórców, którzy od lat 70., pisząc w modernistycznej poetyce, przemycali w swojej twórczości to, co oficjalnie było zakazane po Chińskiej Rewolucji Kulturalnej. Jego poezja jest bliska Herbertowskiemu rozumieniu sztuki poprzez twórcze nawiązania do tradycji i nieustanny dialog z dawną poezją. Jak pisał Ai Weiwei, poezja Yang Liana „jest rygorystycznie i precyzyjnie przemyślana: łączy historię i rzeczywistość z metafizycznymi rozważaniami, warstwa po warstwie schodzi coraz głębiej, aż przekracza tradycję”.

Wychowany w Pekinie już we wczesnej młodości zrozumiał siłę opresji ustroju totalitarnego, gdy jako młody człowiek był zmuszony przerwać naukę, gdyż wysłano go na reedukację poprzez pracę fizyczną na prowincji. Po krwawym stłumieniu protestów na Placu Tian’anmen w 1989 roku zdecydował się na emigrację, ale nadal jest poetą chińskiego języka. Do dzisiaj pozostaje krytykiem opresyjnych rządów i rzecznikiem wolności słowa.

fot. Fundacja im. Zbigniewa Herberta

Idem

To się nosi w tym sezonie: obojętność

W kulturze zdominowanej przez technologię alienacja staje się dyskretnym, neutralnym makijażem na doskonale obojętnej twarzy. Te dwie postacie na przedstawionym zdjęciu łączy

Gadatliwość

Żyjemy nieprzerwanie w cywilizacji i kulturze harmonijnie rozwijających się co najmniej od początków ery nowożytnej. To cywilizacja energiczna, zafascynowana możliwościami działania, jakie

Zleciało błyskawicznie

To nie jest zły symptom. Lepiej interesować się śmiałym i swobodnym kreśleniem nowych linii, niż budowaniem płotów i uszczelnianiem starych granic. Skoro

Złapać za głowę i przytrzymać

Ludzka wyobraźnia na temat nieludzkich mocy jest zaskakująco prosta i stała. The Climax autorstwa Aubrey Beardsley, Aris (Daryl Hannah), replikant „podstawowy model

Liczymy dłużej, niż pamiętamy

Liczymy od zawsze. Chętnie liczymy to, czego na pewno nie dosięgniemy. Sprzed kilkunastu tysięcy lat pochodzą pierwsze monumentalne neolityczne założenia architektoniczne sytuowane

Wakacje będą, warto coś zaplanować

Myśleliście ostatnio o błogosławionym Radzimie Gaudentym, bracie przyrodnim św. Wojciecha, a od roku 1000 arcybiskupie gnieźnieńskim? Nie? Warto pomyśleć, szczególnie jak robicie

Zdecydujcie, co jest bardziej prawdopodobne

Są dwie możliwości: albo algorytm odpowiada za całość zmian wobec oryginału, albo treść zmienionego przemówienia ułożył człowiek. Ta scena jest pochwałą kunsztu

Jak co roku,

dwa miesiące po rozdaniu wszystkich statuetek Oscarów, po obejrzeniu wszystkiego, co w kinematografii obejrzeć trzeba, warto sprawdzić sobie biogram inżyniera Stefana Kudelskiego.

To może być wystawa znacząca

W budynku Starych Prokuratorii (Procuratie Vecchie) przy Placu Św. Marka w Wenecji od 20 kwietnia do 24 listopada zobaczyć można wystawę Andrzeja

Podróże? Oczywiście, że tak

Majówka! Nogi same niosą. Te nasze podróże prawie zawsze są wyśnione. Podróże wymyślone bez otwierania oczu. Podróże na ślepo?  Takie, jakie z

La Biennale di Venezia

Ani w sporcie, ani w sztuce nie chodzi głównie o emocje, czy rywalizację. Ani w jednym, ani w drugim przypadku nie potrafimy

Photo of the Year

Trzeba uświadomić sobie jak intensywna jest cyrkulacja wciąż nowych zdjęć, obrazów medialnych. To coś równie potężnego jak Golfsztrom, prąd wijący się między

Wariata wymyślił Cervantes

Człowiek po przejściach, z kłopotami finansowymi, ot, pechowy szaraczek, przykurzony weteran spod Lepanto. Wymyślił kogoś, kto walczy ze złym światem, kto sprzeciwia

Zaraz wybory, ważne wybory

Czas zająć się miastem. Czas na Mózg. Ale jeszcze nie na mózg architekta (miasta). Mózg (cerebrum) jest nazywany największym organem elektrycznym człowieka.

Chcecie na własne oczy zobaczyć

jak kilka lat po wojnie kobiece łydki w ciągu kilku sezonów stają się socjalistyczne w treści, choć nadal ponętne w formie? Chcecie

To wszystko to na pewno nie wy

To po lewej to stare naskalne zadrapanie, liczące może ponad trzy, a może tylko dwa i pół tysiąca lat. W naszych głowach

Nie, to nie w Łodzi 

To nie na Włókienniczej. To, jako żywo, jest globalna wersja wspólnej pamięci. Dziwicie się, bo jest radosna, twórcza, pełna inwencji, tryskająca świeżością

Rzeczy ważne są proste, bardzo proste

Święta, ich długa, mechanicznie, rytualnie powtarzana tradycja, tak stara, że nie pamiętająca już, co właściwie odróżnia chronos od aionu i kairosu, skoro

Znamy nie jedną pięciolatkę

Nie taką z warkoczykami, tylko taką, o której mówiło się z obawą na naradach, akademiach, plenach jako o planie pięcioletnim, który musi

Jak umarła klasa?

Jak przyzwoity, nadal czytający, lekko konserwatywny (ale bez przesady) inteligent ciężko pracujący ma obejrzeć przeróbkę, krotochwilę (wulgarną – vulgaris znaczy przecież po

Przedwyborczy tydzień marginalizuje seks

W sytuacji długotrwającej niepewności większość gatunków rezygnuje lub znacznie ogranicza aktywność seksualną. Porównawcze badanie poziomu seksualizacji obrazów w drugiej połowie XX wieku

Trzeba odpoczywać.

Jak często się da, trzeba robić przerwy w oglądaniu nad podziw wyrazistych, wielkoformatowych twarzy i postaci krajowej sceny. Zostaną z nami co

Gra o wszystko

Tempo pojawiania się kolejnych komentarzy, artykułów, reklam odnoszących się do jednego epizodu z podobno nudnego meczu piłki nożnej jest godne uwagi. Najwyraźniej

Film to świetny. Film to straszny.

Przed słonecznym weekendem, w piątek 8 września na zakończenie programu TVP postanowiła przypomnieć Kanał A. Wajdy.  Który z czynników zdecydował o emisji,

Tyle się dzieje w te wakacje!

Nie narzekamy na brak niusów. Nieoczywistym, a wartym rozważenia kierunkiem krótkiego wyjazdu może być Płock. Pomijając zachwycające, prawie romańskie drzwi do kolegiaty

Łańcuchy pokarmowe w Zamku Ujazdowskim

Podobno ekologiczny rozsądek (szczególnie na Wschodzie) podpowiada by bardzo długo, w milczeniu przyglądać się jak dookoła nas przyroda sobie świetnie radzi.  Jak

Wycinanka jest powszechna

Zdumiewające, że w świecie w całości ponoć utkanym z pikseli, rastrów, bitów i w kraju tak ceniącym kulturę ludową dopiero teraz, w

Zupa z odrobiną pasty do zębów

Tina Turner „zaczytywała” książki Edgara Allana Poe. Gombrowicz nie znosił Balzaka. W roku 1958 pisał: „Nie znoszę jego Komedii ludzkiej. Pomyśleć, jak

Sudanizacja

Sudan to starożytna kraina Kusz, z której przez stulecia pochodziło całe złoto Egiptu, to miejsce lokalizacji biblijnych kopalń króla Salomona. Chartum to

Instruct GPT, GTP-3, GTP-4, GTP-n+1

Obecna wrzawa ujawniająca niewyraźną obawę przed tempem nabywania umiejętności komunikacyjnych przez kolejne algorytmy warta jest porównania do stanowienia prawa dla rzeczywistości uginającej

Święto Pracy, Labour Day

Trwa ta tradycja od 1889. Skorzystajmy z, kto wie, może jednych z ostatnich obchodów bez udziału związkowych algorytmów, bez sunących w pierwszomajowym

Tylko fakty nas interesują podobno.

Co to właściwie znaczy? Fakt, czy raczej jego łaciński przodek – factum – występował w złożeniach, takich jak: factum est. Da się to

Trybunał w Hadze

Sprawa nie jest prosta. Choć brzmi to ładnie, kiedy wymienia się, że sto dwadzieścia trzy kraje uznają jurysdykcję Trybunału Karnego w Hadze.

Ptasie móżdżki

Nie wiemy do jakiego stopnia i czy w ogóle rozwój technologiczny i kierunek cywilizacji powtarzają wybory jakich dokonała ewolucja. Opuściło nas dziewiętnastowieczne

Fabuła na wspak

Jeden z niewielu zachowanych przedwojennych (z 1937) filmów awangardowych, czyli takich, które chciały pokazać niedostrzeganą oczywistość to Przygoda człowieka poczciwego (https://www.youtube.com/watch?v=FlaFGPiioPQ) autorstwa

Nie ma czasu, nie ma.

Gospodarka zassie każdą ilość w miarę wykształconych inżynierów. Wobec takiej powietrznej trąby, takiego wiru natychmiastowych potrzeb szansa, że jakaś uczelnia z rozpędu

Miłość to nie sielanka.

Walentynki, ale zaraz po: Proszę zwrócić uwagę na symbol Ecn  (économique). W liczniku zawiłego wzoru na miłość cudowną. Wzór został na poczekaniu

My w dwudziestym trzecim

Koniec roku przynosi wysoką falę podsumowań, dyskusji o wartych zapamiętania zdarzeniach w mijającym 2022. Dyskusje będą – biorąc pod uwagę kalendarz wyborczy

Patrz w niebo, na chłodno patrz

Chcecie sprawdzić znaczenie słowa „zima”? Ekonomiczną prawdę o zimie dawno temu namalował Bruegel. Trzech myśliwych, pół dnia gonienia w głębokim śniegu, sfora

Raj a Smart City

W technologicznie sfiksowanej cywilizacji wszystkie jej elementy powinny być dokładnie nazwane i opisane. Raj jest ikonografią nagości, stanu wzajemnego podobieństwa (raczej szpetnego),

Co widać w Polsce rano 10 listopada 2022?

Barwy narodowe: szarości, plucha, mży. Za to jutro, już jutro! Kolejny raz entuzjastyczne tłumy będą witały Dziadka na dworcu. Mżawka nie zachęca, ale wystarczy

Van Gogh sporo – Hockney najwięcej

Za co skłonni jesteśmy słono zapłacić, w czasie wielowymiarowego kryzysu? Niestety aż co najmniej trzy równie dobre odpowiedzi trzeba brać pod uwagę.

Nowe hulaj nogi

Przynajmniej w polskich miastach, wszyscy śmigają na hulajnogach. Pogoda jak we Włoszech, ciepło, technologia potaniała. Młodzi i starzy odkryli urok pędu. To

O rany! Jaka zajefana panorama!

Zbigniew Makowski to nie tylko malarz, ale również artysta wielokroć ważniejszy dla kultury polskiej niż Tadeusz Kantor, tłumaczący świat głębiej, szerzej, i

Urodziny ostatnie

Oby to były ostatnie urodziny Putina, jako postaci kogokolwiek obchodzącej, przyciągającej uwagę.  Choć niestety jest pewne, że ten i ów nieźle będzie

Decyduje wiara – lud ruski patrzy

Ostatnie wypowiedzi zachodnich polityków (Angela Merkel w Monachium) potwierdzają, że liczenie na ich zrozumienie tego jak funkcjonuje ruski świat może być kiepską

Wielkorusy u Lachów o Małorusach

1913 roku w Poroninie zaskoczony Wołodia zdał sobie sprawę, że źle rozumie ukraiński. Po wczorajszych bombardowaniach to bolszewickie niezrozumienie zostało utrwalone na

Decyduje wiara – lud ruski patrzy

Ostatnie wypowiedzi zachodnich polityków (Angela Merkel w Monachium) potwierdzają, że liczenie na ich zrozumienie tego jak funkcjonuje ruski świat może być kiepską

Rzeczywistość jest płaska

Klein „wykreślił wszystkie linie paraboliczne na rzeźbie Apolla Belwederskiego, którego rysy cechuje wysoki stopień piękności klasycznej. Krzywe te jednak nie mają prostego

Uzupełnij frazę: …ęśliwy dom

Większość z nas nie lubi publicznie opowiadać o mieście. To zrozumiałe nawet jest. Mieszkamy w mieście, które na nas liczy. Mówić o

„Literatura nie jest” tym, czy tamtym

„Pojęcie +idiota+ (pochodzące od greckiego +idiotes+) oznaczało człowieka, który nie interesuje się polityką, sprawami publicznymi, zamyka się wyłącznie w kręgu swoich prywatnych

Zobaczmy gdzie wylądujemy

Tegoroczny lipiec przechodzi do przeszłości. Czy będzie Lipcem Historycznym, tak jak np. Lubelski Lipiec 1980 pełen strajków, które ekscytowały, ale nikomu nie

Arcadia à la Russe

Pełne troski wypowiedzi prezydenta Macrona na temat potrzeby szczególnego traktowania Rosji nie od razu spotkały się z pełnym zrozumieniem. Niewątpliwie od razu

Liberum voveo!

Dajmy spokój Angielczykom. Pan Premier wyśle raport i my, tu na lądzie, już jutro będziemy mieli a clear overview of the current

Wimbledon Time

„We win Wimbledon,’ says Russia tennis chief after Rybakina triumph”.  Są wakacje, poćwiczmy logiczne myślenie. Mr. Smith pomyślał o czymś w chwili

Znacie tu kogo w Łodzi?

Co powinno charakteryzować napastnika? Skuteczność. Najbardziej skuteczni potrafią wręcz zaskoczyć. Robert Lewandowski znalazł moment i własnoręcznie (nie własnonożnie) przepisał zdanie z Ziemi

Sibylla Europaea. Wschód-Zachód w Łodzi.

Problemy rozbudzają ciekawość. To pewne. Szczególnie jeśli zapowiadają najbliższą przyszłość. Mamy już maj, a za chwilę wakacje. Nie da się uniknąć zwiększonej

Kriepcze – przywal mocniej

Po 9 maja 2022 na globalnym wolnym rynku mitów i bajek historycznych pojawi się jeszcze jedna opcja. I pewnie spotka się ze

Gdzie Charków, gdzie Łódź?

Sir Foster przyjął zaproszenie już w połowie kwietnia, będzie opracowywał master plan dla Charkowa oraz regionu. Zaczął po ludzku, od słów. Uwaga

Trąbka Milesa Davisa

Wyobraźnia religijna bywa sensu stricto nieludzka. Podpowiada sceny i obrazy nie dające się zrozumieć, kołysze się między skrajnościami, od ekstatycznego zachwytu po

Wyspa Węży

Nie tylko to co symboliczne, ale i to co realne potrafi zmieścić się na znaczku pocztowym. Potrafimy na znaczkach zapisać, heroizm, utrwalić

XIII Stacja Drogi Krzyżowej w Koloseum

Dzisiejsza decyzja Watykanu zmieniająca tekst rozważań napisany przez kobiety (Ukrainkę i Rosjankę) niosące razem krzyż w czasie przestoju przy XIII Stacji Drogi

Koleje Europy

Kiedy poczujesz taką głęboką, wewnętrzną potrzebę (na przykład 9 maja) – nie ma zmiłuj! 22 czerwca 1940 w Compiègne Hitler rozmawia z

Selfie dużej rozdzielczości.

Dziś w Ukrainie niebo jest tam gdzie ma być, a zboże się żółci. Ale Rosjanie tego tak nie widzą. Wystarczy spojrzeć na

Wojna i puste półki 

Najbardziej rewolucyjną zmianą, jaką wprowadził około 1852 roku w swoim paryskim sklepie Le Bon Marche Aristide Boucicaut, w którym był współudziałowcem, było

Niemożliwe

Jak długo potrafimy wyobrażać sobie to co niemożliwe, tak długo mamy szanse na odbudowę i zwycięstwo.

Kolor, kolor

W sytuacji gwałtownego kryzysu (nie tylko wojny) informacja zaczyna być przekazywana i dociera nowymi kanałami. Poza dotychczasowym spektrum przekazu. Niewiele możemy zrozumieć

Pan Samochodzik – wraca epoka Gierka?

To chyba nieliczne kadry na jakich pojazdy rozpoznawane jako terenowe, kojarzące się z „techniką wojskową”, z forsowaniem przepraw wodnych nie zwiastują niepokoju

Słoniowe fascinandum

W Łodzi mamy tańczącego słonia. Czemu jest to takie interesujące choć jeden słoń wiosny nie czyni.  Zaczęło się 22.11.2021 kiedy przyjęliśmy zaproszenie

Naura śpiulkolot!

Młodzi w Łodzi. Tym razem przedsiębiorcy. Skoro przedsiębiorcy – to oczywiste, że my w Think Lodz, nieco starsi, trzymamy z nimi sztamę.

Elegia for the Arctic

Przez dwie dekady Łódź była terenem zjawiskowego, teatralnego spektaklu – opinii zejścia na samo dno. Człowiek jest gatunkiem, który ma rozbudowaną zdolność

Co dziś ukaże się zza zasłony?

Niewielkich rozmiarów trompe l’oeil  (46.5 × 63.9 cm), obraz namalowany przez Adriaena van der Spelta w 1658 (obecnie w kolekcji Art Institute

Aleppo

Nawet kiedy absolutnie żaden element rzeczywistości nie ma nic wspólnego z tym co pokazują nam obrazy medialne. O ile zachowane jest status quo 

Unifikacja i Podział

Stale interesuje nas unifikacja modeli rzeczywistości. Próbujemy uprościć opis rodzajów podstawowych sił fizycznych. Ekscytujemy się każdą wiadomością o odkryciach nowych cząstek elementarnych.

Sues clot

Wiemy, że to groźny skrzep. Nie wiemy tylko, czy zapchana arteria zasila mózg czy serce. Niestety, w obydwu wypadkach rokowania nie są dobre.

Hay

Kontekst decyduje o ostatecznym odczytaniu treści znaku. Szczególnie jeśli chodzi o rzeczy tak fundamentalne dla naszej cywilizacji jak np. siano.

Następna Gwiazda Betlejemska w 2080

Gwiazda Betlejemska to zjawisko powstające na skutek wielkiej koniunkcji Jowisza i Saturna. Jest to ustawienie ciał niebieskich w jednej linii z obserwatorem.

Underground Lodz

Po przetłumaczeniu nazwy naszego miasta staje się jasne dlaczego biblioteka Nautilusa (należąca do kapitana Nemo) bardzo nas w Łodzi interesuje. Różnica między

Ach dorosnąć, prędko dorosnąć!

A więc wrzesień, jak niemal zawsze nieskalanie pogodny i Łódź znów pełną gębą, czterokulturowa (bezpośredni wtrysk, LPG, turbodoładowanie, katalizator, rzecz jasna). Łódź

Unsere Tiefenzeit

W  świetnej książce Siegfrida Zielińskiego, Archeologia mediów. O głębokim czasie technicznie zapośredniczonego słuchania i widzenia, w przekładzie K. Krzemieniowej na stronie 303

Calculemus! 

Jesteśmy optymistami, dlatego rozglądamy się  za jakimś rozległym i raczej suchym płaskowyżem. Poważnie traktujemy plany i dlatego czasem działamy zgodnie z hasłem

Odradzanie się społeczeństwa feudalnego

Niezależnie od tego, jaki model sprawowania władzy będzie najbardziej rozpowszechniony w pierwszej połowie XXI wieku rola re-prezentacji będzie rosła. Re-presentatio to pojęcie

Mam oko do celebrytów

Pewnego razu gdy T.S. Eliot wsiadał do taksówki, miał usłyszeć od kierowcy: „Jest Pan T.S. Eliot”.  Zaskoczony pytaniem poeta zapytał taksówkarza, skąd