Prof. Piotr Gliński w liście do uczestników wernisażu wystawy “Sejsmograf epoki przyspieszenia” podkreślił rolę refleksji nad przemianą historyczną i społeczną w kształtowaniu się horyzontu artystycznego i literackiego Witkacego. Organizatorzy wystawy z kolei podkreślali aktualność intuicji i wyborów artysty. Trudno się z tymi opiniami nie zgodzić.
W dramacie Szewcy ukończonym przez Witkacego w 1934 uniesiony zapałem tworzenia nowego świata I czeladnik wykrzykuje: „Dziwek nie trza, piwa nie trza — nie trza radia, kina i pajęczarzy umysłu wszelakich! Praca sama w sobie — oto jest cel najwyższy — Arbeit an und für sich” (Akt II, 256).Jan Błoński napisał, że w tym dramacie „filozofia miesza się (…) z trywialnością i grubiaństwem, cynizm z rozpaczą, przenikliwość z brakiem samokontroli, tworząc osobliwe «arcydzieło złego smaku»”. W sam raz na lato 2022. Jeśli większość uwierzy, że najważniejszym celem jest „jak najszybszy” powrót do wydajności i produktywności sprzed pandemii i inflacji “jałowy aktywizm” (jak trafnie określił taki sposób życia Jacek Woźniakowski) znów stanie się oficjalną, powszechną wiarą zapracowanej ludzkości. Zostanie nam tylko przyjmować zakłady w jakiej formie urzeczywistni się profetyczno-debilna wizja przywódcy Szewców Sajetana:
„But jako abso-lut! z nieprawidłowym akcentem na ostatnią zgłoskę Czy rozumiecie tej chwili cud? To wielki symbol jest but — przekory wszelkich złud! „(Akt II, 274).
Zachęcamy do podjęcia wysiłku wytłumaczenia Europie (w globalnym języku oczywiście) jak aktualne jest hasło szalonych Szewców wymyślonych przez Witkacego: „But się rodzi! But się rodzi”. To dziś może być cokolwiek, skoro liczy się tylko sama praca. Arbeit an und für sich.
Będziemy mieli okazję przyglądać się jak coraz szybciej – z szewską pasją – stukają młotki.
