fbpx

Bo nie jest światło,
by pod korcem stało

Roger Ballen: Shadow Land. Fotografie (1982-2013) / Shadow Land. Photographs (1982-2013)

Jacek Michalak

W Atlasie Sztuki prezentujemy wybór fotografii, które powstały w okresie ponad trzydziestoletniej aktywności Rogera Ballena w Republice Południowej Afryki. Roger Ballen urodził się w 1950 roku w Nowym Jorku, w 1972 roku ukończył psychologię na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley i geologię w Colorado School of Mines w Golden, gdzie kilka lat później uzyskał stopień doktora w zakresie nauk o Ziemi, aby w 1982 roku wyjechać do RPA do pracy jako geolog. Praca geologa umożliwiła mu dotarcie do rzadko odwiedzanych zakątków kraju, zaś dokumentowanie kolejnych odkrywanych miejsc pozwoliło mu rozwinąć pasję fotografowania. Pasję, na rozwój której bez wątpienia wpływ miała matka artysty będąca fotoedytorem i wydawcą w legendarnej agencji Magnum Photos w Nowym Jorku. Zanim Ballen wyjechał do RPA fotografował w latach 70. w USA demonstrantów przeciw wojnie w Wietnamie oraz wszystko to, co uznał za ciekawe w trakcie licznych podróży po świecie w okresie studiów. 
Prace ze swoich pierwszych eksploracji prowincji RPA Ballen opublikował w 1986 roku w albumie zatytułowanym Dorps. Kolejne lata aktywności fotograficznej, w trakcie których artysta odszedł od zdjęć reportażowych pozostających pod silnym wpływem estetyki Magnum Photos, rozwijając swoje unikalne wizje artystyczne, zaowocowały kolejnymi albumami, wśród których należy wspomnieć Platteland (1994), Outland (2001), Shadow Chamber (2005), Boarding House (2009) i Asylum of the Birds (2014). Asylum of the Birds jest najnowszym projektem artysty, który do tej pory wydał 12 albumów.
Na wystawie w Atlasie Sztuki pokazujemy bogaty wybór prac ze wspomnianych wyżej sześciu albumów artysty. Wybór prac odzwierciedla stwierdzenie prof. Roberta J.C. Younga, że “fotografie Ballena przez lata stawały się stopniowo coraz bardziej nierzeczywiste i malarskie, odchodząc od dokumentacji życia w odległym rolniczym RPA, aż stały się jakby wyjęte z koszmarnych snów freudowskiego Ratmana”. Prezentujemy także najnowsze wideo artysty zatytułowane Asylum of the Birds. Artysta w ostatnim czasie zafascynowany jest ptakami i na pytanie, jakiej muzyki ostatnio słucha, odpowiada, że dźwięków wydawanych przez ptaki.
Kuratorką wystawy w Atlasie Sztuki jest Peggy Sue Amison. Wystawa Rogera Ballena w Atlasie Sztuki to drugi projekt zrealizowany w naszej przestrzeni wystawienniczej przez Peggy Sue Amison, obecnie szefową projektu East Wings w Dubaju, która przez ostatnie lata była dyrektorem artystycznym Sirius Arts Centre w irlandzkim Cork. Peggy Sue Amison w ubiegłym roku prezentowała twórczość Ballena w trakcie Belfast Photo Festival.
W katalogu publikujemy dwa teksty na temat twórczości Rogera Ballena. Autorem pierwszego jest znawca fotografii dr Adam Mazur, drugi napisał Brytyjczyk Robert J.C. Young – profesor New York University. Całość uzupełnia rozmowa Peggy Sue Amison z Rogerem Ballenem. Gorąco zachęcam do lektury wszystkich tekstów.