Punktem wyjścia wystawy w Atlasie Sztuki zatytułowanej Odmowa Rafał Milach uczynił fakt, że „w 1971 roku radziecka telewizja wyemitowała program popularno-naukowy prezentujący mechanizmy, za pomocą których można skutecznie manipulować ludzką świadomością. Zaproszona do studia młodzież została poddana eksperymentom, które miały uświadomić telewidzom, w jakim stopniu sugestia i konformizm wpływają na odbiór rzeczywistości eliminując z niej nawet najbardziej oczywiste fakty. Nie będzie specjalnym nadużyciem stwierdzenie, że obraz ten (choć nie wprost) obnażał techniki wykorzystywane na co dzień przez sowiecką władzę. Nikt wówczas nie dostrzegł wywrotowego potencjału tego dzieła – propagandowa tuba reżimu zaprezentowała go jako pozbawioną związku z realiami naukową ciekawostkę”. W dalszej części swojej wypowiedzi artysta stwierdza, że „Współczesne autokracje, a w szczególności te z obszaru poradzieckiego, z dużym sukcesem zaadoptowały przedstawione w programie techniki do zbiorowego zarządzania świadomością obywateli. Stworzyły gigantyczne laboratorium, w którym bez względu na konsekwencje powstaje model wzorcowej struktury społecznej”.
Rafał Milach swoją najnowszą wystawę postrzega jako „próbę wizualnego przed-stawienia różnych systemów kontroli i wywierania nacisku”. Dodaje przy tym, że „W proces formatowania i przesuwania znaczeń oraz tworzenia nowych ideologii wpisują się zarówno niewinne gesty, jak i sprawdzone zabiegi socjotechniczne. W zależności od regionu różnią się intensywnością, skalą i metodami, natomiast wszystkie służą konkretnej utopijnej wizji narzucanej przez aparat władzy. Jedynym odnotowanym tu przypadkiem zaburzenia tego schematu był incydent w białoruskim kołchozie Krejwańcy, gdzie oracz Walerij, miejscowy przodownik pracy, mimo wyraźnego polecenia przełożonych, odmówił współpracy z fotografem”.
W naszej publikacji polecam lekturę trzech tekstów powstałych specjalnie z okazji łódzkiej prezentacji twórczości artysty: wywiadu, jaki z artystą przeprowadził Leszek Jażdżewski, rozmowy artysty z Adamem Broombergiem, której autor nadał szczególną formę, oraz tekstu Macieja Pisuka.
Odmowa Rafała Milacha w Atlasie Sztuki jest jedną z wystaw towarzyszących 16. edycji Międzynarodowego Festiwalu Fotografii w Łodzi. To już szósta wystawa fotograficzna przygotowana przez Atlas Sztuki, która prezentowana jest w trakcie Foto-festiwalu. Korzystając z okazji, dziękuję Katarzynie Sagatowskiej za pomoc w organizacji wystawy.
Zapraszam serdecznie do zobaczenia fotografii Rafała Milacha w Atlasie Sztuki.