fbpx

Bo nie jest światło,
by pod korcem stało

Wobec awangardy XX wieku w wyborze Andrzeja Paruzela

Jacek Michalak

W latach 1980-82 w ramach Realizacji Koluszki wraz z Małgorzatą Paruzel i Piotrem Weychertem artysta prowadził prace artystyczno-społeczne i badawcze dotyczące działalności Władysława Strzemińskiego i Katarzyny Kobro w Koluszkach (w latach 1926-31). W latach 80. był również założycielem Biura Przewodników po/Sztuce i Kulturze, w ramach którego zrealizował wiele projektów w przestrzeni publicznej, a także Hotelu Sztuki działającego jako galeria, wydawnictwo i stowarzyszenie. W latach 2004 – 2013 stworzył natomiast projekt fikcyjnego Biura Podróży Soczewka. 

Co ciekawe, nie wszyscy wiedzą, że Andrzej Paruzel łączy swoje działania artystyczne i zainteresowanie sztuką współczesną z pasją wędkarstwa. Jest autorem filmu Wędkarstwo – moja pasja, poręcznego podręcznika Wędkarstwo polskie, redaktorem portalu wedkomania.pl.

W Atlasie Sztuki Andrzej Paruzel występuje w podwójnej roli: kuratora wystawy i artysty prezentującego swoje prace na wystawie. W projekcie Wobec awangardy XX wieku przedstawia dokonania awangardowych artystów, z których niektórzy przez lata działali poza oficjalnym obiegiem sztuki, wielu łączyło własną działalność artystyczną z działaniami na rzecz kształtowania życia artystycznego poprzez organizowanie projektów artystycznych. Na wystawie prezentowane są prace czternastu artystów: Oskara Dawickiego, Júliusa Kollera, Jarosława Kozłowskiego, Jacka Kryszkowskiego, Natalii LL, Zbigniewa Libery, Emilio López-Menchero, Andrzeja Partuma, Andrzeja Paruzela, Józefa Robakowskiego, Jerzego Trelińskiego, Ryszarda Waśki, Petera Weibla i Piotra Weycherta.

W związku z wystawą powstały dwa teksty, które publikujemy w niniejszym katalogu. 

W pierwszym z nich Daniel Muzyczuk przybliża nam „postawy” artystów, których prace prezentowane są na wystawie: „Wobec awangardy XX wieku to wystawa, w ramach której zestawiono kilka przykładów ››postaw‹‹ artystów jako organizatorów”. – pisze i dodaje: „Warto przywołać tutaj co najmniej kilka z tych podmiotów i ich autorów: Galeria 80×140 Jerzego Trelińskiego, Archiwum Myśli Współczesnej i Muzeum Artystów Ryszarda Waśki, Galeria Wymiany Józefa Robakowskiego i Małgorzaty Potockiej, Permafo Natalii LL, Andrzeja Lachowicza i Zbigniewa Dłubaka, Osobisty punkt obserwacji i kształtowania flory twórczej Jacka Kryszkowskiego, Biuro Poezji Andrzeja Partuma, Galeria Akumulatory Jarosława Kozłowskiego, Warsztat Formy Filmowej, Zespół T, Hotel Sztuki i Biuro Przewodników po/Sztuce i Kulturze Andrzeja Paruzela. Józef Robakowski wywodzi genealogię tego fenomenu z działalności grupy a.r., a w szczególności Władysława Strzemińskiego i Katarzyny Kobro. Poza tworzeniem indywidualnych prac, artyści ci byli zaangażowani w organizację instytucjonalną pola sztuki. (…) Te wszystkie elementy: galerie prowadzone przez artystów, niezależne, jednoosobowe instytucje czy też po prostu wydarzenia, w których siłą sprawczą są artyści, to nie tylko działania animacyjne, ale również aktywności, które stanowią genealogię współczesnej figury ››artysty jako kuratora‹‹. (…) Andrzej Paruzel buduje genealogię postaw w co najmniej dwóch pokoleniach, dla których wspólne są dążenia do budowy odpowiedniego społecznego kontekstu dla sztuki. Działania z lat siedemdziesiątych stają się podstawą dla najbardziej radykalnych neoawangardowch strategii kolejnej dekady. Robakowski, Partum, Waśko, Natalia LL, Kozłowski i Świdziński to nie tylko, cytując pracę Zbigniewa Libery, ››mistrzowie‹‹, ale również prekursorzy kuratorskich działań artystów”.

Drugi tekst to zapis obszernej rozmowy Tomasza Załuskiego z Andrzejem Paruzelem na temat jego działań artystycznych, w której artysta mówi o przygotowywanej przez siebie wystawie w Atlasie Sztuki: „Dla sztuki niezwykle istotne są dialogi między artystami. Chcę pokazać takie dialogi, wywiązujące się między pracami zaproszonych twórców”. Gorąco polecam lekturę obu tekstów. 

Serdecznie zapraszam do odwiedzenia Atlasa Sztuki w celu przekonania się, jakiego wyboru prac dokonał Andrzej Paruzel.